معرفی سه تار بم خوان و سه تار زیر خوان

شاید اصطلاح سه تار بم خوان یا سه تار زیر خوان به گوشتان خورده باشد. آیا تا کنون متوجه تفاوت صدای برخی از اساتید سه تار نوازی شده اید؟ تفاوت عمده در اندازه کاسه این اساتید است که همان بم خوان و زیر خوان را به وجود می آورد. به طور کلی سه تار بم خوان صدایی بم تر و البته پر حجم تر از سه تار معمولی دارد. این سازها نسیتا کاسه ای بزرگتر دارند که باعث به وجود آمدن حجم صدایی بیشتری میشود. همچنین با نازک کرن صفحه میتوان صدایی بازهم زیادتر تولید کرد. البته درد این سازها احتمال شکستن و افت صفحه بیشتر است. برای  آموزش کلاس سه تار در تهران می توانید به اموزشگاه موسیقی فردوس مراجعه نمایید.

گلویی ساز سه تار

افت صفحه به حالتی گفته میشود که صفحه ساز بسیار نازک است به همین دلیل هنگامی که ساز را به بالا کوک میکنید با گذتش زمان صفحه رو به پایین حالت میگیرد که به آن افت صفحه میگویند. یکی ددیگر از اجزایی که در صدای ساز سه تار نقش اساسی دارد گلویی ساز است. گلویی به قسمتی گفته میشود که کاسه ساز به دسته آن وصل میشود. به بخشی که فرو رفته است گلویی گفته میشود. البته بسیاری از نوازنده ها از این قسمت غافل میشوند بر خلاف اینکه نقش مهمی دارد. هرجه طول گلویی بیشتر باشد صدایی که ایجاد میشود زنگ دار تر است. تفاوت دیگر سه تار بم خوان در این است که در این سازها گلویی را بازتر و طول آن را کوتاهتر میکنند تا از زنگ صدای آن کم شود. در کل سه تار بم خوان و زیر خوان تفاوت هایی با سه تار های معمولی دارند که باعث ایجاد صدایی متفاوت میشود. البته این امر کاملا شخصی است. عده ای این صدای متفاوت را دوست دارند و عده ای چندان از ان خوششان نمی آید.

تفاوت نت ها در سه تار بم خوان و سه تار زیر خوان

تفاوت اصلی بین ساز سه تار بم خوان و ساز سه تار زیرخوان در تنظیم سیم‌ها و نت‌های استفاده شده است.

در سه تار بم خوان، سیم بم به صورت بم (B) تنظیم می‌شود و سیم‌های دیگر به نت‌های دیگری تنظیم می‌شوند. این تنظیم باعث می‌شود که ساز به طور خاص در نت‌های بم نواخته شود و صدایی عمیق و پرقدرت تولید کند.

اما در سه تار زیرخوان، سیم زیر به صورت سی (C) تنظیم می‌شود و سیم‌های دیگر به نت‌های دیگری تنظیم می‌شوند. تنظیم سه تار زیرخوان به شکل زیر (C) باعث می‌شود که ساز در نت‌های زیر نواخته شود و صدایی با تناسب بالا و صاف تولید کند.

در موسیقی سنتی ایران، سه تار بم خوان بیشتر در نقش‌های سولو و همچنین در موسیقی‌های قدیمی و عرفانی استفاده می‌شود، در حالی که سه تار زیرخوان بیشتر در اجراهای گروهی و همراهی با سازهای دیگر به کار می‌رود. همچنین، تکنیک‌ها و الگوهای نواختن این دو ساز نیز ممکن است تفاوت داشته باشند.

آموزش تنبک  در اموزشگاه موسیقی فردوس