شاید در گوشه ای از خیابان نوازنده ای را ببینید که سازی جادویی می نوازد. انگار دستانش روی ساز رقص کنند! نام آن ساز هندپن (Handpan) است! حالا از آن ساز خوشتان آمده و باید یکی برای خودتان بخرید!
به خانه برمی گردید و هنوز ذهنتان درگیر ملودی های زیبا و صدای جالب آن است. سپس این ساز نا آشنا را در اینترنت جست وجو می‌کنید و همانی را که برای نیازهایتان و آهنگ سازی مناسب است را پیدا می کنید.
شاید دانش موسیقی شما کم باشد یا چیزی از آن ندانید ولی با این جمله رو‌به‌رو می شوید که هندپن یک ساز کروماتیک نیست (مانند پیانو، که در آن هر نت متوالی نیم پرده بالاتر از نت پیشین است).
هر هندپن تنها یک گام دارد و نت هایش یک پرده‌ای هستند. اینجاست که سردرگم می شوید و نمی‌دانید که چگونه گام نخستین ساز خود را انتخاب کنید. گام های بسیاری با صداها و حال و هوای ویژه‌ی خودشان وجود دارند! ما در آموزشگاه موسیقی فردوس تلاش کرده ایم تا یک راهنمای کامل برای انتخاب یک هندپن مناسب برای شما تهیه کنیم
چگونه گام اولین هندپن خود را انتخاب کنید؟
1. با تمرین دادن گوش خود شروع کنید
من پیشنهاد می‌کنم که به گام های گوناگون در اینترنت گوش دهید و یکی را انتخاب کنید که از همه بیشتر دوست دارید. گام هایی را یادداشت کنید که با شما صحبت می کنند، خوشحالتان می کنند، مجذوب می کنند، شما را تکان می دهند و ارتباط برقرار می کنند. مهم نوشتن نام و نت های آنهاست. این اطلاعات همیشه در دسترس و جلوی چشم نیستند، بنابراین باید کمی برایشان جست و جو کنید.
2. برای احساسی که از ساز می خواهید تصمیم بگیرید
هر گام رنگ و صدای خودش را دارد. بسته به گام، چیزهای گوناگونی را احساس خواهید کرد. با این حال توجه داشته باشید که یک گام بسته به چگونگی نواختن و شنونده، احساسات متفاوتی را برمی انگیزد.
همه این ها سلیقه ای است اما اینجا چند نمونه آوردم که امیدوارم به شما کمک بکنند:
- آیا گام های شاد و شاداب را دوست دارید؟
- آیا گام های غمگین و مالیخولیایی را دوست دارید؟
- آیا عاشق آن هایی هستید که شما را به سفر وادار و از خود بی خود می کنند؟
- آیا آن هایی که میخکوب کننده هستند را دوست دارید؟
- آیا گام های عرفانی را دوست دارید؟
- آیا آن هایی را که ابراز امیدواری می کنند دوست دارید؟
- آیا گام های مرموز را دوست دارید؟
پیشتر این را گفتم اما تکرار مهم است، همه این ها سلیقه ای است، بسته به چگونگی نواختن یک گام و احساسات نوازنده در همان لحظه، هر ساز می تواند طیف گسترده ای از احساسات را برانگیزد.
به عنوان مثال، فلان گام به من امید می دهد، اما همچنین من را نیز غمگین یا حتی مالیخولیایی می کند و گاهی باعث می شود به کریسمس فکر کنم.
اگرچه گام ها برای همه سبک ها ساخته شده اند ولی برخی از آن ها به طور سنتی با سبک خاصی از موسیقی در ارتباط هستند. اگر طرفدار ژانر موسیقی خاصی هستید، گام های مربوط به آن ها را انتخاب کنید. شاید Blues دوست داشته باشید؟ Jazz ،celtic ،Spanish یا…چطور؟
آنچه را که دوست دارید بررسی کنید. جست و جو کنید، گوش دهید و یادداشت برداری کنید.
سعی نکنید فورا گام رویاهای خود را پیدا کنید، وگرنه سردرگم می شوید. شاید در ابتدا چندین مورد را دوست داشته باشید و انتخاب برای شما سخت باشد.
هندپن هایی که دوست دارید را به همراه احساسشان یادداشت کنید. آن هایی که شما را به چالش می کشند یا شما را مجذوب می کنند را یادداشت کنید؛ حتی اگر از انتخابتان مطمئن نیستید. لیست را برای مدتی کنار بگذارید. سپس برگردید و به آن ها گوش کنید. سلیقه و گوش شما کم کم گامی را که دوست دارید با دقت بیشتری انتخاب می کنند و این گونه بدون پشیمانی برای گام مورد علاقه خودتان تصمیم خواهید گرفت.
در این جا یک نکته وجود دارد: یک لیست اولیه از سازها تهیه کنید و چند گام را انتخاب کنید که با شما صحبت می کند. سپس، به دنبال ویدیوهای دیگر از این گام بگردید (با تایپ کردن “هندپن [نام گام]”، برای نمونه “هندپن اِمارا”). این گونه میتوانید به سبک های گوناگون نواختن این گام ها گوش بدهید.
شاید با نواختن آن گام به یک سبک در ویدیویی شاد و خرسند بشوید و در ویدیوی دیگر این گونه نباشد. بنابراین وقت بگذارید و تمام جنبه های یک گام را سبک های گوناگون نواختن، نوازندگان و سازندگان مختلف کشف کنید.
در نهایت اگر وقت داشتید به دیدن تولیدکنندگان مختلف بروید و گام ساز هایشان را آزمایش کنید: هیچ چیز جایگزین آزمایش و گوش دادن حضوری خودتان نمی‌شود. در پایان این شما هستید که با احساس، عواطف، رویکردتان به ساز و سلیقه خود باید آن ساز را بنوازید.
3. تعداد نت هایی که می خواهید را انتخاب کنید
پیش از ادامه باید یک چیز را بدانید: دو راه برای شمارش نت‌های یک هندپن وجود دارد. برخی شامل دینگ (نت اصلی) هستند و برخی دیگر نه. بنابراین ما از 8 نت یا 7 1+ (1+ نشان دهنده دینگ) صحبت خواهیم کرد. باید هنگام گفت و گوی خود با سازنده شفاف باشید. من از فرمول X + 1 استفاده می کنم که در آن X تعداد نت های دایره ای است: با توجه به این فرمول، ما از نت های 1+7 ،1+8 یا 1+9 صحبت خواهیم کرد.
باید بدانید که به طور کلی هر چه تعداد نت‌های روی هندپن بیشتر باشد، احتمال ایراد آن بیشتر می‌شود. همچنین خطرات بیشتری وجود دارند:
- به خوبی کوک نباشند
- بالاترین نت ها صدای زیادی ندارند
- همه نت ها زنگ یکسانی ندارند
- بین نت ها تداخل وجود دارد
هر چه تعداد نت‌ها بیشتر باشد، پارامترها و متغیرهای بیشتری برای کنترل و نگهداری وجود دارد.
اگر می‌خواهید با انتخاب نت‌های کم تر بر کیفیت صدا و هماهنگی تمرکز کنید، باید از کاستی های این کار نیز آگاه باشید. هر چه نت های کمتری وجود داشته باشد، احتمالات در سطح هارمونیک کمتر است. برای نمونه در آهنگسازی محدودیت بیشتری خواهید داشت. انگار همیشه کارهای یکسانی انجام می دهید و دور خودتان می چرخید، بنابراین شاید آن گام زودتر دلتان را بزند.
همه چیز را سبک و سنگین کنید و سپس نسبت توانایی به کیفیت دلخواهتان را بیابید.
نظر شخصی: برای نخستین خرید پیشنهاد می کنم یک ساز با دست کم 8 یا 9 نت دایره‌ای (بدون شمردن دینگ) انتخاب کنید. من در این سازها بهترین نسبت توانایی به کیفیت را می بینم. شاید سازهای هفت نت (1+) را ببینید که صدای زیبایی دارند، اما راستش بدون شک به زودی به دنبال چیز دیگری خواهید رفت. این را هم بگویم که سازندگان خوب، سازهایی با کیفیت یکسان دارند، 1+8 یا 1+10 آن ها مانند هم و سازهای با کیفیتی هستند!
4. هنوز چیزهایی بیشتری برای گفتن وجود دارد…
440 هرتز و 432 هرتز
بسیاری سازهایی که در 432 هرتز کوک می کنند را دوست دارند. بدون پرداختن به داستان 440 دربرابر 432، فقط می خواهم به این اشاره کنم که اگر یک ساز را در 432 داشته باشید دیگر نمی توانید با ساز 440 هم نوازی کنید.
بنابراین شاید از این که نمی توانید لحظات موسیقی خود را با دیگر نوازندگان سهیم شوید، احساس تنهایی و ناامیدی کنید. با توجه به این که حدود 98 درصد آن ها در 440 می نوازند، باید پیش از خرید از این آگاه باشید.
جاذبه شرقی
بسیاری و شاید خود شما، به گام‌های شرقی مانند حجاز و رومانیایی، خاورمیانه‌ای، یا راگادش و صلادین از هند، یا آک بونو و شانگ دیائو با رنگ‌های آسیایی بیشتر جذب می‌شوند.
درست است که آن ها احساسی عجیب و غریب و ماورایی خواهند داشت و همچنین ذن، آرامش و مدیتیشن را که به طور طبیعی در صدای هندپن است را برجسته خواهند کرد.
آن ها جذاب و شیفته کننده هستند اما می توانند خیلی زود محدودکننده بشوند و شما را از کاوش در چیز های دیگر باز دارند. اجازه دهید گام راگادش را برای نمونه بیاورم زیرا گامی بسیار گویا و با شخصیت زیاد است.
با این گام حس می کنید موسیقی متن فیلم میلیونر زاغه‌نشین را به عهده گرفته اید یا یک مار از سبد حصیری شما بیرون می آید. ما باید از این آگاه باشیم: گام های شرقی که در دراز مدت می توانند رنگ و روی کارهایتان را محدود کنند.
رایج ترین گام‌ها برای نخستین ساز عبارتند از:
AmaRa (مینور)، کرد (مینور)، سفر جادویی (مینور)، AnnaZiska (مینور)، Equinox (مینور) و Pygmy (مینور).
پایین ترین نت مرکزی (دینگ) که در این گام ها یافت می شود عبارتند از:
- Amara: C# یا D
- کرد: D
- سفر جادویی: F
- Anna Ziska: C# یا D
- Equinox: E
- Pygmy: F
چرا این ها پرکابرد تر هستند؟ به طور کلی این گام ها برای چیرگی و نوازندگی ساده تر هستند. همچنین گفته می شود که یک نوازنده تازه کار زود تر می تواند چیزهای زیبایی از آن بیرون بیاورد، که حتی بیش از پیش جنبه ذهنی ساز را تقویت می کند. از این رو چنین گام هایی بیش تر برای نخستین ساز انتخاب می شوند.
نه خیلی بالا و نه خیلی پایین هستند. از آنجایی که بسیار خوشایند هستند می توانید آن ها را با افراد بیشتری بنوازید. پس این اطلاعات را برای خرید خود در نظر داشته باشید.
گام های مینور در برابر ماژور
گام های مینور نیز جزو پرفروش ترین ها هستند. یه باور من، این سازها بیشتر به درد چیزهایی می خورند که مالیخولیایی، هیپنوتیزم‌کننده، درون‌نگر و مدیتشنی هستند و خواهید دید که گام مینور به بهترین روش این حالات و احساسات را به وجود می آورد.
نتیجه گیری
چگونه گام خود را انتخاب کنیم؟ با استفاده از گوش ها و سلیقه، با توجه به این که چه کسی هستید، چه چیزی شما را مجذوب و خوشحال می کند. اکنون پیش از تماشای ویدیوها کمی بیشتر در مورد چیز های دلخواهتان می دانید.
صداهایی که خوشتان می آید را می شناسید. اما با گوش دادن به چندین گام، هنوز هم احساسات جدید و حالات جدیدی را کشف خواهید کرد. چنین چیزی زیباست و نامش موسیقی است!
آموزشگاه موسیقی فردوس با بیش از 15 سال سابقه در حوزه آموزش موسیقی میتواند همراه خوبی برای آموزش هنگ درام برای شما باشد