معرفی چند ساز بادی معروف

ساز بادی یکی از رایج ترین انواع آلات موسیقی است که در کنار سازهای کوبه ای و زهی استفاده می شود. در این نوشته، برخی از شناخته‌شده‌ترین انواع سازهای بادی از جمله سازهای بادی چوبی، برنجی و نی، مورد بحث قرار گرفته اند. سازهای بادی از یک قطعه دهانی برای ایجاد جریان ارتعاشی هوا استفاده می کنند.

این جریان هوا از طریق ساز، تقویت می شود و در نهایت تبدیل به نوای ساز می شود. اولین نمونه ها از ساز بادی از شاخ حیوانات، ساخته شده و به عنوان زنگ هشدار در تمدن های باستانی به کار می رفتند. اکنون صدها گونه از ساز بادی وجود دارد که رایج ترین آنها سازهای بادی چوبی و برنجی هستند.

سازهای بادی چوبی یا انواع نی ها معمولاً از چوب ساخته می شوند یا دارای دهانه چوبی هستند. سازهای برنجی از فلز ساخته شده اند و دارای دهانه فلزی هستند. این مورد، واضح ترین تفاوت بین سازهای بادیِ چوبی و برنجی است.

چند ساز بادی شناخته شده و معروف

در این قسمت از مبحث ساز بادی، چند مورد از معروف از این سازها به شما معرفی خواهند شد. بسیاری از مواردی که در اینجا مورد بحث قرار گرفته اند سازهایی هستند که در موسیقی غربی، کاربرد دارند.

فلوت ریکوردر، یک ساز بادی اروپایی

فلوت ریکوردر یک ساز بادی چوبی با ظاهری ساده است و از نظر سادگی یادگیری به اندازه آموزش سازدهنی شباهت دارد. این ساز در موسیقی کلاسیک اولیه و به ویژه در دوره باروک به شهرت رسید. این ساز بادی برای اولین بار در قرن چهاردهم میلادی ظهور کرد و سپس در اواسط قرن هجدهم به طور دوره ای ناپدید شد. امروزه، این ساز بادی بیشتر با آموزش اولیه مرتبط است.

به طوری که بسیاری از کودکان در کلاس های موسیقی دبستان در کشورهای غربی، با نسخه پلاستیکی فلوت ریکوردر کار می‌کنند. به دلیل ادغام فلوت ریکوردر در آموزش موسیقی، این ساز یکی از پرکاربردترین سازهای بادی برای آموزش است. اما تعداد کمی از نوازندگان، فراتر از مدرسه ابتدایی از آن استفاده می کنند.

کلارینت (Clarinet)، یک ساز آلمانی

این ساز بادی چوبی، سازی آلمانی است که در دهه 1700 ساخته شد. کلارینت، یکی از شناخته شده ترین انواع سازهای بادی در جهان است. شکل لوله ایِ استوانه ای دارد و دارای یک قطعه دهانی شبیه به نی است. ساز بادی کلارینت از بسیاری جهات شبیه به سا ابوا oboe) ) است اگرچه نواختن آن تا حدودی آسان‌تر از ساز ابوا است.

سادگی در نواختن آن را به انتخابی عالی برای مبتدیان تبدیل کرده است. کلارینت از زمان پیدایش خود در اواخر دهه 1700، تا سال 1800 تغییرات زیادی را تجربه کرده است. از سال 1800 میلادی به بعد، ساختار آن نسبتاً ثابت مانده است. کلارینت، چند نوع دارد از جمله نوع استاندارد B-flat و چندین نوع دیگر مانند کلارینت E-flat. کلارینت اغلب در ارکسترها و گروه‌های کنسرت و همچنین گروه‌های جاز استفاده می‌شود.

ساکسیفون، یک ساز بادی بلژیکی

ساز بادی ساکسیفون در دهه 1840 توسط آدولف ساکس در بلژیک اختراع و توسعه یافت. این ساز تاریخچه بسیار کوتاه تری نسبت به سایر آلات موسیقی این نوشته دارد. بدنه ساکسیفون‌ها معمولاً از فلز ساخته می‌شوند. منتها به دلیل پیوند خانوادگی ساکسیفون‌ها با سازهایی مانند کلارینت و استفاده از نی در قطعه دهانی آنها به عنوان سازهای بادی چوبی طبقه‌بندی می‌شوند.

ساکسیفون دارای یک دهانۀ تک نی و حدود 22 کلید (بسته به مدل) هستند که برای تغییرِ گام، باز و بسته می شوند. ساکسیفون، به دلیل تطبیق پذیری مناسب و در دسترس بودن بیشتر نسبت به سایر سازهای بادی، یک ساز محبوب در بین مبتدیان است. این ساز بادی، در ابتدا در موسیقی کلاسیک استفاده می شد اما از دهه 1920 در انواع ژانرهای مدرن (به ویژه جاز) مورد استفاده قرار گرفت.

فلوت، یک ساز بادی قدیمی

فلوت یکی از اولین سازهای بادی است که تا کنون ساخته شده است. در طول قرن ها با استفاده از مواد مختلف، ساز بادی فلوت ساخته شده است. ساخت فلوت از چوب و استخوان، سابقه ای طولانی در جوامع مختلف دارد اما فلوت های مدرن از نقره و سایر فلزات ساخته می شوند.

فلوت، برخلاف بسیاری از سازهای بادی، فاقد نی است و برای ایجاد صدا به حرکت هوا در سراسر دهانه خود، متکی است. یک ارکستر بسته به تنظیمات ممکن است تا پانزده فلوت داشته باشد. در برخی از حالات تعداد فلوت های ارکستر، بسیار بیشتری از این تعداد است. اگر به بسیاری از گروه‌های بزرگ موسیقی جاز گوش دهید صدای ظریف اما مهمی را که فلوت به موسیقی اضافه می‌کند، خواهید شنید. به دلیل شباهت در انگشت گذاری این ساز با ساکسیفون، بسیاری از نوازندگان ساکسیفون، فلوت نیز می نوازند. آنها از فلوت به عنوان ساز ثانویه استفاده می کنند.

پیکولو (Piccolo)، یک ساز بادی و مشابه فلوت

ظاهر سازهای بادی پیکولو و فلوت شباهت زیادی با هم دارند اما اندازه پیکولو تقریباً نصف فلوت های سنتی است. در واقع، نام این ساز در ایتالیایی دقیقاً به «نیم سایز» ترجمه می‌شود. پیکولو گاهی با نام فلات پیکولو نیز شناخته می‌شود. این ساز بادی بالاترین میزان استفاده را در بین خانواده سازهای بادی چوبی دارد. اگر از قبل می توانید فلوت بزنید، در تسلط بر این ساز نیز مشکلی نخواهید داشت.

پیکولو، یک ساز بادی با شباهت زیاد به فلوت

باسون (Bassoon) یکی دیگر از ساز بادی معروف

ساز بادی باسون، اولین بار در اوایل قرن هفدهم در ارکسترها دیده شد و در قرن هجدهم به طور فزاینده‌ای استفاده از آن رایج شد. طراحی این ساز بادی، کمی غیر معمول است و از ساز کورتال یک ساز موسیقی اولیه) نشات گرفته است. باسون از یک لوله کشیده به طول نه فوت تشکیل شده است.

به تدریج قطر این لوله افزایش می یابد و از وسط تا می شود تا بتوان آن را با دو دست نگه داشت. این لوله از چوب تشکیل شده است و در آن سوراخ هایی وجود دارد. برای تغییر گام نت‌ها، باید سوراخ ها را با انگشتان دست خود، باز کرده یا ببندید. ساز بادی باسون شبیه به کلارینت و ساکسیفون است. برای نواختن باسون، در یک نی دوتایی که به یک دهانه فلزی منحنی متصل است دمیده می شود. صدای باسون نسبتاً کم است، البته نه به اندازه برادر بزرگش کنترباسون.

ترومپت (Trumpet) محبوب ترین ساز بادی برنجی

ترومپت، به احتمال زیاد محبوب ترین ساز بادی برنجی است که بسیاری از نوازندگان مبتدی، کار را با آن شروع کرده اند. این ساز مانند ساکسیفون، فوق العاده همه کاره است. صدای پر جنب و جوش آن را می توان در انواع ژانرهای موسیقی، از کلاسیک گرفته تا پاپ و جاز شنید.

با این حال، برخلاف ساکسیفون، سازی بسیار قدیمی است. تصور می‌شود که از نسخه‌های بدوی ترومپت به عنوان دستگاه سیگنال دهی در فرهنگ‌های باستانی استفاده می‌شده است. ترومپت بخش اساسی ارکسترهای کلاسیک غربی است. به علاوه در قرن بیستم به عنوان یک ساز محبوب جاز توسط افرادی مانند مایلز دیویس و لوئیس آرمسترانگ نواخته می شد. این افراد با استفاده از ترومپت، جان تازه ای به این ساز قدیمی بخشیدند.

توبا  (Tuba) یک ساز بادی بزرگ و برنجی

توبا بزرگترین ساز بادی برنجی است. این ساز پایین‌ترین ساز برنجی از نظر گام است. توبا بیشتر در ارکسترها و گروه‌های سازهای برنجی شنیده می‌شود. اما به دلیل باس آن، گاهی اوقات در جاز به عنوان جایگزینی برای ساز کنترباس استفاده می‌شود. در حالی که نمونه‌های اولیه این ساز به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد، توبا در سال‌های اخیر تا حدودی شاهد رنسانس بوده است. در این اواخر، نوازندگانی مانند Theon Cross استفاده از این ساز را در سبک‌های مدرن تر جازِ معاصر رایج کردند.

ساز بادی ترومبون (Trombone)

ساز بادی ترومبون که از نوادگان ترومپت است، دارای دهانه‌ای مشابه با آن و زنگ گشاد است. اما به جای دریچه‌هایی برای تغییر گام نت‌ها، یک اسلاید دارد. ریشه ترومبون را می توان به اروپا پیوند داد و در ابتدا به آن Sckbut می گفتند. اسلاید، صدایی مفرح و سرگرم کننده به ساز می بخشد که به خوبی به سبک جاز سازگار است. به علاوه این ساز، بخشی مهم از گروه های کلاسیک ارکسترال است. انواع ترومبون های سنتی عبارتند از ترومبون آلتو، پیکولو، باس و همچنین ترومبون سوپاپ دار است.

 ساز یوفونیوم Euphonium))

یوفونیوم یک ساز برنجی و شبیه توبا اما کوچکتر است. همراه با هفت ساز برنجی دیگر از جمله هورن باریتون و فلوگل هورن بخشی از خانواده ساکسورن ها هستند. دارای سوراخ مخروطی عریض لوله مانندی است و به صورت عمودی با زنگ رو به بالا نگه داشته می شود. البته زنگ در ایالات متحده، اغلب به سمت جلو است. این ساز، لحنی قدرتمند و در عین حال ملایم دارد. به دلیل توانایی آن در ترکیب با سایر سازهای برنجی یکی از سازهای رایج در راهپیمایی‌های نظامی و گروه‌های برنجی است. مطمئناً یوفونیوم نسبت به سایر سازهای برنجی مانند ترومپت و ترومبون سازگاری کمتری در همنوازی‌ها دارد، اما صدای آن منحصر به فرد و نرم است.

ساز اسکاتلندی Bagpipe

Bagpipe به طور کلی با اسکاتلند مرتبط است. این ساز یک ساز غیر معمول است که قدمت آن به 100 سال قبل از میلاد باز می گردد. انواع این ساز را می توان در سراسر اروپای شمالی، آفریقا و خلیج فارس و بخش هایی از آسیا یافت. نی انبان ایرانی با ساز بادی Bagpipe از یک خانواده هستند. این ساز از لوله های متعدد و یک کیسۀ ساخته شده از پوست حیوانات یا پارچه تشکیل شده است. نواختن Bagpipe بسیار پیچیده است و به ندرت توسط مدارس و مراکز آموزش موسیقی استفاده می شود، بنابراین شروع به یادگیری موسیقی با این ساز آسان نیست.

کلام آخر

امید است از مطالب گفته شده در این نوشته کمال استفاده را کرده باشید. سازهایی که در اینجا معرفی شده اند همگی جزو سازهای بادی غربی بودند. برای یادگیری این سازهای بادی یا سازهای بادی شرقی میتوانید از خدمات آموزشی آموزشگاه موسیقی فردوس بهره بگیرید. این آکادمی در کمترین زمان ممکن شما را به یک نوازنده چیره دست تبدیل می کند.