ساخت و نصب صفحه
مرحله بعدي آماده کردن صفحه و اتصال آن به کاسه است. صفحه سه تار بايد به روش صحيحي بريده شود. ضخامت اوليه آن حدود ۴ ميليمتر است و رگه هاي آن بايد ريز باشد . به طور کلي فاصله رگه ها بايد حدود ۲ميليمتر و از ۴ ميليمتر کمتر نباشد. براي آماده کردن صفحه سه تار آن را حدود ۱۵ دقيقه در آب مي جوشانيم تا شيره آن کاملاً خارج شود. بعد آن را بين دو قطعه چوب کاملاً صاف قرار مي دهيم و با گيره محکم در جاي خود نگه مي داريم تا در اين حالت خشک شود .بعد آن را روي شعله آتش مي گيريم تا درجه حرارت چوب بالارود، در اين صورت شيره هاي داخل چوب مي جوشد و از چوب بيرون مي زند. اين عمل در داخل چوب حفره هاي بسيار کوچکي ايجاد مي کند که اثر خوبي روي صداي ساز دارد.بعد از اين کار دوباره چوب را بين دو قطعه چوب کاملاً صاف مي بنديم تا در اين حالت سرد شود . در مرحله بعد چوب صفحه را رنده مي کنيم يا مي ساييم تا ضخامت آن حدود ۸/۲ ميليمتر شود. اندازه صفحه را با مداد روي چوب صفحه مشخص مي کنيم و در بيرون اين خط، خطي به فاصله ۵ ميليمتر به موازات آن مي کشيم که اين همان خط برش صفحه است که با اره مويي بريده مي شود.
آموزش سه تار به صورت حضوری
آموزش سه تار آنلاین در آموزشگاه فردوس
گوشي ها، خرک، شيطانک و سيم گير
گوشي هاي سه تار به اندازه و شکل هاي مختلفي ساخته مي شود و سازندگان به سليقه خود طرح هايي را به کار مي برند که برخي ساده و برخي متنوع هستند. در ساختن گوشي از چوب گردو، افرا يا شمشاد استفاده مي شود. براي ساختن گوشي ابتدا طرح آن را روي يک چوب به ضخامت ۸ ميليمتر ترسيم مي کنند، سپس به وسيله اره مويي آن را جدا مي كنند و به وسيله سوهان به شکل دلخواه خود در مي آورند. جنس خرک نيز از چوب شمشاد و يا فوفل است. براي درست کردن خرک ما نياز به قطعه چوبي به طول ۴ تا ۵ سانتيمتر داريم و ضخامت آن نيز بايد حدود ۵ ميليمتر باشد. بلندي خرک بايد به اندازه اي باشد که وقتي سيم از روي آن عبور کرد در محل اتصال کاسه به دسته فاصله سيم تا دسته ۳ ميليمتر باشد. براي درست کردن خرک ما ابتدا به وسيله سنباده مي ساييم تا ضخامت سر خرک که سيم روي آن سوار مي شود حدود ۵/۰ ميليمتر و کف آن همان ۵ميليمتر باقي بماند. در اين صورت اگر از بغل به خرک نگاه کنيم آن را به صورت يک مثلث متساوي الساقين مي بينيم. همچنين جنس شيطانک از استخوان يا شاخ است و طول آن با اندازه عرض دسته و عرض آن ۲ ميليمتر در کف و ۱ميليمتر در سر و عمق آن در حدود ۴ ميليمتر است که ۵/۱ ميليمتر آن بيرون قرار دارد و ۵/۲ ميليمتر آن در شياري که با اره مويي عمود بر دسته بريده مي شود قرار مي گيرد. جنس سيم گير نيز معمولاً از شاخ و گاهي از چوب شمشاد است. عرض سيم گير بايد طوري طراحي شود که سيم ها پس از عبور از روي خرک به طور موازي در امتداد دسته به آن بسته شوند. براي ساختن سيم گير از اره مويي، سوهان و کاغذ سنباده استفاده مي شود.
سوراخ کردن روي صفحه و رنگ کاري
مرحله بعدي تعبيه سوراخ هاي روي صفحه است. مروري به سه تارهاي مختلف نشان مي دهد که هيچگونه طرح ثابتي براي اين کار وجود ندارد و سازندگان بنا به سليقه خود و تجربه هايي که به دست آورده اند اين کار را انجام مي دهند. معمولاً سوراخ اصلي را با استفاده دياپازون دوشاخه نت لا(۴۴۰ هرتز) به دست مي آورند. براي رنگ کاري بايد سه تار را پرداخت كرد. براي اين کار از سنباده نرم استفاده مي شود تا ناصافي هاي روي کاسه از بين برود. براي رنگ کاري ساز از رنگي به عنوان لاک الکل استفاده مي شود. بعد از نخستين مرحله رنگ زدن و وقتي که لاک الکل کاملاً خشک شد روي آن را سنباده نرم مي كشند تا صاف شود. چند مرحله ساز را رنگ مي زنند تا براقيت لازم آن به دست آيد.
پرده بندي و بستن سيم ها
جنس پرده هاي سه تار و سازهاي ايراني از روده گوسفند است که به صورت آماده در بازار به فروش مي رود. براي بستن پرده هاي ساز بايد شيوه گره زدن آن را بلد بود که گره خاصي است و مي توان آن را به صورت تجربي از اساتيد آموخت. تعداد پرده هاي سه تار ۲۵ عدد است که تعداد ۱۳عدد آن نيم پرده و تعداد۱۲ عدد آن پرده هستند. اگر پرده روي دسته ۳ دور پيچيده شود نيم پرده و اگر ۴ دور پيچيده شود پرده گويند. قطر مناسب براي پرده سه تار هفت دهم تا هشت دهم ميليمتر است. حال مي پردازيم به بستن سيم ها كه روش پيچيده اي در آن به كار مي رود. پس از اين مرحله مي توانيم ساز ساخته شده را کوک کنيم و با نواختنش خستگي را از تن به در کنيم.
