ساز های ایرانی
به ابزار و وسایل نوازندگی موسیقی می گویند.حتی صدای انسان نیز جز قدیمی ترین موسیقی ها می باشد. انسان های اولیه قبل از اختراع و کشف خط و زبان با حنجره خود صداهایی شبیه صداهای موجود در طبیعت ایجاد می کردند و با دمیدن داخل تنه ی خالی درختان، شاخ حیوانات، استخوان های تو خالی حیوانات و صدف موجودات دریایی صداهایی برای اعلام خطر، ایجاد ارتباط و ایجاد رعب و وحشت برای حیوانات یا دشمن استفاده می کردند ک با گذر زمان این آلات به سازهای امروزی تبدیل شد.
بعد از آنها ساز های کوبه ای و سپس ساز های بادی به عنوان آلات موسیقی شناخته شد.از قدیمی ترین ساز بادی کشف شده می توان به قطعه ای استخوان سوراخ شده که به دوران انسان نئاندرتال متعلق است اشاره کرد. در این مقاله از آموزشگاه موسیقی فردوس به برخی از آن ها اشاره میکنیم.
آموزش آنلاین موسیقی در آموزشگاه فردوس
همچنین ساز های ایرانی به دو دسته تقسیم می شوند:
سازهای استفاده شده در موسیقی دستگاهی ایران
سازهای استفاده شده در موسیقی نواحی ایران
معرفی انواع ساز های ایرانی
سنتور
سنتور نیز یکی از انواع سازهای زهی مضرابی مطلق است که از چوب و فلز ساخته شده و مانند ذوزنقه متساوی الساقین می باشد. طرز نواختن این ساز به این صورت می باشد که نوازنده به حالت نشسته قرار گرفته و ضلع بزرگ سنتور افقی و مقابل نوازنده قرار می گیرد و نواختن آن با دو مضراب چوبی توسط نوازنده صورت میگیرد. سنتور از چوب های بسیار محکم مانند گردو و فوفل ساخته می شود. سنتور معمولا دارای 9 خرک سل کوک می باشد. سنتور دارای 72 سیم می باشد که 36 تا از آن به رنگ زرد به روی خرک های سمت راست قراردارند و 36تای دیگر به رنگ سفید و روی خرک های سمت چپ هستند که هرکدام از این 36 عدد سیم در گروه های 4تایی می باشند. سنتور ها انواع مختلفی دارند از جمله سنتور معمولی سل کوک، سنتور لاکوک، سنتور کروماتیک، سنتور کروماتیک بم و سنتور باس .
سنتور از اجزای زیر تشکیل شده است:
- پل ها
- کلید کوک
- گوشی ها
- شیطانک
- سیم گیر
- صفه رو
- خرک و مفتول روی خرک
- جعبه صوتی
آموزش سنتور در آموزشگاه موسیقی فردوس
تار
تار یکی از انواع سازهای زهی مضرابی مقید است که در ساخت آن از زه، فلز، چوب، استخوان و پوست استفاده شده است و دارای طولی حدود 95 سانتی متر می باشد.طرز نواختن ساز به این صورت می باشد که شخص به حالت نشسته تار را روی ران پای خود به شکل افقی میگذارد و بوسیله ی مضرابی که در دست دارد به سیم ضربه می زند و شروع به نواختن می کند.
تار دارای 6 سیم فلزی می باشد که دوسیم اول و دوم بایکدیگر کوک می شوند و سیم سوم و چهارم نیز باهم و در آخر سیم های اول و دوم با سیم پنجم کوک می شوند همچنین کوک کردن سیم ششم نسبت به سیم اول و دوم باید یک اکتاو بم تر باشد.
تار از اجزای زیر تشکیل شده است:
- کاسه طنین
- خرک
- پوست
- دستان ها
- دسته
- شیطانک
- سرپنجه
- گوشی ها
- سیم گیر
آموزش تار در آموزشگاه موسیقی فردوس
سه تار
سه تار نیز یکی از انواع سازهای زهی مضرابی مقید است که از چوب، فلز، نخ نایلون یا زه ساخته شده و قبلا این ساز را جزیی از خانواده ساز تنبور بر می شمردند اما اکنون آن را از دسته ی ساز تار میدانند.طرز نواختن آن به این صورت است که سه تار را روی ران پای خود در حالت نشسته قرار داده و در موازات دسته انگشتان دست چپ را روی دستان ها حرکت دهید. سه تار دارای وزن کمی است که می توان نواختن آن را در حالت ایستاده نیز انجام داد. سه تار 4 سیم فلزی داد که هر کدام ضخامت های مختلفی دارند و سیم چهارم آن را به نام مشتاق می شناسند به دلیل اینکه فردی به نام مشتاق علی شاه این سیم را به سه تار افزوده است.
سه تار از اجزای زیر تشکیل شده است:
- سین گیر
- صفه رو
- شیطانک
- دستان ها
- خرک
- سر پنجه
- گوشی ها
- دسته
- کاسه طنینی
آموزش سه تار در آموزشگاه موسیقی فردوس
تنبک
یکی از مشهورترین ابزار موسیقی ایرانی تنبک یا تمبک است که آن را با نام ضرب نیز می شناسند و از دسته ی ساز های کوبه ای می باشد. تنبک ساخته شده از چوب درختان افرا، توت و گردو است که به صورت یک تکه و در دو قسمت پهن و باریک در اندازه های متفاوت می باشد.تنبک تک نوازی در سایز کوچک و تنبک سایز بزرگ برای ارکستر مناسب است.
اجزای تشکیل دهنده تنبک:
- دهانه بزرگ
- نفیر دهانه کوچک
- تنه
آموزش تنبک در آموزشگاه موسیقی فردوس
دف،دایره،دایره زنگی
دف یکی از ساز های کوبه ای است که ساخته شده از فلز، پوست و چوب می باشد.شکل ظاهری آن مانند دایره ای با دهانه ای به قطر 60 سانتی متر می باشد و دارای حلقه های فلزی در داخل دف می باشد که با فاصله های معین از هم قرار گرفته اند.
دف از اجزای زیر تشکیل شده است:
- کمانه
- حلقه ها
- گل میخ
- پوست
- شستی
دایره :دایره از هم خانواده های دف می باشد و توع کوچک تر مجلسی تر از آن است .
دایره زنگی:دایره زنگی نیز هم خانواده ی دف می باشد که یک ابزار به شکل دایره است و یک کمانه ی چوبی دارد که در ادامه ی جدار کمانه و در فاصله های بسیار کم شکاف هایی وجود دارد که درون آنها سنج های کوچکی قرار گرفته است.
آموزش دف در آموزشگاه موسیقی فردوس
کمانچه
کمانچه از سازهای زهی آرشه ای مقید است و از فلز ، چوب ، پوست و استخوان ساخته شده و طولی حدود 75 سانتی متر دارد.طرز نواختن آن به این صورت است که نوازنده باید در حالت نشسته باشد و کمانچه را در دست چپ و به صورت عمودی نگه دارد. کمانچه دارای 4 سیم فلزی با ضخامت متفاوت می باشد. این ساز یک پرده از سازهای مضرابی بالاتر نت نویسی می شود.
اجزای اصلی کمانچه:
- دسته
- پایه
- شیطانک
- گوشی ها
- خرک
- سر پنجه
- پوست
- سیم گیر
- کاسه طنینی